Od lat słychać głosy o potrzebie zreformowania pomocy materialnej dla studentów. Podczas prac nad tzw. konstytucją dla nauki nie podjęto jednak szerszej debaty, która miałaby przełożenie na prace legislacyjne ukierunkowane na przyjęcie nowego prawa.
Niemniej, w przestrzeni medialnej zaistniała informacja o pracach w ramach projektu pt. Reforma systemu pomocy materialnej dla studentów, realizowanego przez naukowców afiliowanych przy Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie i Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (grant 2 392 750,00 PLN). Przedłożony materiał – raport pt. System pomocy materialnej dla studentów w Polsce – diagnoza i kierunki możliwych zmian, a także kierunkowe założenia to w zasadzie zbiór luźnych uwag, które trudno uznać za jakikolwiek zarys reformy. Autorom umknęły rzeczywiste problemy pomocy materialnej, a tym samym niemożliwe było przedstawienie propozycji zmian. Nie można tworzyć przepisów prawnych w taki sposób, że nie rozwiązuje się dotychczasowych trudności, a jednocześnie tworzy się nowe problemy.
Szerzej o ww. projekcie - na łamach miesięcznika Forum Akademickie w tekstach pt. Za mało, by mówić o reformie (nr 11/2021) oraz Błędny kierunek zmian (nr 1/2022)
Lektura ww. raportu ujawniła potrzebę przygotowania odrębnego stanowiska, uwzględniającego rzeczywiste problemy i realne wyzwania, jakim nowy system pomocy materialnej dla studentów powinien sprostać. Dlatego zdecydowaliśmy się na przygotowanie własnych postulatów w przedmiocie reformy. Powołaliśmy w tym celu Zespół ds. pomocy materialnej dla studentów. Do prac zaproszeni zostali eksperci – praktycy mogący pochwalić się nie tylko doświadczeniem w zakresie przyznawania pomocy materialnej, ale i konkretnymi osiągnięciami. Wszakże, od 2012 roku odbywa się Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa pt. Pomoc materialna dla studentów i doktorantów, która gromadzi liczne grono pracowników uczelni, odpowiedzialnych za tytułowe stypendia i zapomóg. Ta oddolna inicjatywa potwierdziła, że reforma jest potrzeba.
Jeszcze przed wakacjami 2021 r. przygotowano postulaty, które zostały zaprezentowane w ramach webinarów na przełomie czerwca i lipca 2021 r. W tych konsultacjach licznie wzięli udział przedstawiciele uczelni publicznych; nie zabrakło reprezentantów uczelni niepublicznych. Po tym cyklu webinarów napłynęły uwagi i komentarze, które zostały poddane ocenie. W dalszej kolejności projekt został zaprezentowany podczas IX Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej pt. Pomoc materialna dla studentów i doktorantów (Toruń, 13-15 czerwca 2022 r.). Ostatnie uwagi przyczyniły się do przygotowania opracowania pt. Ustawa o stypendiach - środowiskowy projekt założeń reformy pomocy materialnej dla studentów.
W tym miejscu wyrażam serdeczne podziękowanie za aktywny udział P.T. Pracowników uczelni odpowiedzialnych za stypendia i zapomogi. Nadesłane głosy, w tym również uwagi, to świadectwo, że środowisko akademickie chce reformy, a proponowane zmiany są przemyślane.
Finalny projekt środowiskowych załeń trafi do Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ministerstwa Edukacji i Nauki, mając nadzieję, że zyska on aprobatę i będzie przyczynkiem do sensownej reformy pomocy materialnej dla studentów.
Odnotować należy, że ciężar przygotowania założeń reformy w ostatecznym kształcenie spadł na Zespół ds. pomocy materialnej dla studentów w następującym składzie:
- mgr Edyta Biel, Akademia Nauk Stosowanych w Tarnowie,
- mgr Maciej Ciemny - Uniwersytet Gdański,
- mgr Michał Goszczyński - Uniwersytet Warszawski,
- mgr inż. Elżbieta Kaźmierczak - Uniwersytet Zielonogórski,
- mgr Jacek Pakuła - Instytut Prawa Szkolnictwa Wyższego i Nauki.